'François' was een 'conscrit', iemand die gedwongen dienstplicht vervulde in het Franse leger. Napoleon speelde een handig spel met de dienstplicht. Onder de dekmantel van «Liberté, Égalité, Fraternité», de lijfspreuk van de Franse Revolutie, was iedereen gelijkwaardig, en dus kon iedereen opgeroepen worden. We denken hierbij aan de roman 'De Loteling' van Hendrik Conscience uit 1850.
De wet op de conscriptie zorgde voor de inlijving van vele jonge gezonde werkkrachten in het leger van Napoleon. Voor vele arme boerengezinnen was deze dienstplicht een zware financiële belasting. Dit zorgde voor opstandigheden zoals de Boerenkrijg in 1798. Concreet moesten vanaf 1798 alle mannelijke burgers tussen de 20 en 25 jaar zich inschrijven op een lijst (conscriptie). De dienstplicht gold van het 18de tot het 24ste levensjaar. Na het 23ste jaar was men nog tien jaar verplicht bij de burgerwacht, waardoor men nog kon ingezet worden bij binnenlandse onlusten.
Het aantal conscrits werd vastgelegd per kanton. Het systeem van de loting hield in dat de loteling zich naar de hoofdplaats van zijn kanton begaf. Daar moesten ze elk een lot uit een tamboer trekken. Trok men een lager lot dan het contingent, dan werd men opgeroepen. Diegenen met een hoog lot waren vrijgesteld.
Wie een slecht lot trok, maar voldoende middelen bezat, betaalde voor een vervanger. Een plaatsvervanger kostte tussen de 1.000 en de 4.500 Belgische frank. Plaatsvervanging werd via een notariële akte geregeld, bv. om te bepalen wat er gebeurde indien de vervanger deserteerde !
De Fransen maakten het deserteurs bijzonder moeilijk. De deserteur werd veroordeeld, opgespoord en er stond een beloning op zijn hoofd. Daarbij trachtte men het sociaal draagvlak weg te nemen door ánderen te laten boeten in zijn plaats: de ouders moesten de boete betalen, een jongere broer kon niet meer vrijgeloot worden en iemand anders van het dorp, die vrijgeloot was (of de vervanger die zich afgekocht had) moest dan toch dienst doen (want het contingent moest vol zijn). De meeste deserteurs werden dan ook gevat.
François werd conscrit in het jaar 1807. Hij had helemaal geen zin om bv. naar Rusland gestuurd te worden, en daar om te komen van ontbering in de winterkou. Eerst vertrok hij toch op zondag 02.08.1807 in een groep van 93 man naar het 85° Linieregiment te Mayenne: een 'wandeling' van ca. 400 km die 3 weken duurde. Onderweg deserteerden er al 34 uit zijn groep, en werd er 1 in het hospitaal opgenomen. François arriveerde in Mayenne op dinsdag 25.08.1807 en ontving stamnummer 5.743. Twee weken hield hij het vol, maar op maandag 07.09.1807 deserteerde hij. Op 30 september 1807 kreeg hij hiervoor bij verstek 7 jaar "Travaux Publics" van de krijgsraad te Mayenne. Dit is de reden waarom we hem pas in 1816 - bij het begin van de Hollandse periode - op 36-jarige leeftijd zien huwen. (bron: Roger Vergaerde)
Stamboom (genealogie/genealogy/généalogie) Lanssens-Denoo: 24.814 personen (individuals, personnes) d.d. 14 februari 2024 - site: http://lanssens.be