Josephus-Gislenus Canneel,
Brugse uitgever, lithograaf en kunstschilder
Het leven van J.G. Canneel
Josephus-Gislenus Canneel (°Brugge 15.11.1821
+Borgerhout 04.06.1888) stamt af van een oude Brugse familie. Vanaf 1484 waren
Josephus' voorouders vishandelaren in Brugge, een beroep dat tot aan de Franse
Revolutie (1789) overging van vader op zoon. Daarom prijkt er op het wapenschild
van het geslacht Canneel een vis. Op die manier werd zijn grootvader, Bartholomeus-Joannes
Canneel (1747-1835), in 1762 nog beëdigd als vishandelaar, de laatste in deze
erfreeks. Na de Franse Revolutie was hij zijn privilege van vishandelaar kwijt,
maar hij bleef commerçant en werd meubelhandelaar. Josephus-Gislenus' vader Josephus-Franciscus Canneel
(1791-1874) was wijnhandelaar, gehuwd met Maria-Josepha Vandenheede. Josephus-Gislenus was de tweede uit hun gezin van vier
kinderen, waarvan er drie ongehuwd bleven: Maria-Josepha (°Brugge 11.02.1820
+Antwerpen 21.03.1887), Josephus-Gislenus (°Brugge 15.11.1821 +Borgerhout
04.06.1888), Isabella-Francisca-Clara (°Brugge 17.09.1824 +St-Andries
17.05.1777) en een nakomer Carolus-Desiderius-Josephus-Leopoldus (°23.01.1833 +St-Andries
01.01.1906, gehuwd met Mathilde Mechelaere).
Een naam- en tijdgenoot van Josephus-Gislenus was de internationaal bekende kunstschilder
Théodore-Joseph Canneel. Josephus-Gislenus en Théodore-Joseph zijn verwant in de tiende graad (zie stamboom
en wapenschild).
 Stamboom van Josephus-Gislenus Canneel
in relatie met Theodore-Joseph Canneel |
Wapenschild familie
Canneel Brugge-Gent
(bron: Rietstap) |
Handtekening van
Josephus-Gislenus Canneel |
Josephus-Gislenus Canneel kreeg belangrijke opdrachten van het bisdom. Tot 1840 woonde hij trouwens samen met zijn zuster Maria, in de
Heilige Geeststraat te Brugge, vlakbij het bisschoppelijk paleis. Ze verhuisden op 24 juni 1840 naar de Sint-Jorisstraat, op 17 juni 1841 naar de Koolplaats, op
12 juli 1842 terug naar de Sint-Jorisstraat, en op 26 februari 1845 naar de Ezelstraat.
De jaren 1846-1856 waren moeilijke tijden met veel armoede. Josephus-Gislenus kon als
kunstenaar amper overleven. Van de stad Brugge kreeg hij weinig steun. Samen met zijn zus Maria verliet
hij op 2 december 1856 zijn voorouderlijke stad Brugge, en verhuisde volgens het
bevolkingsboek naar een onbekend adres in het Brusselse.
We pikken hem terug op, toen hij op 10 april 1868, samen met zijn zus, uit Schaarbeek kwam,
en ingeschreven werd in de Victoriastraat 21 te Antwerpen. Ze verhuisden er op 28
augustus 1868 naar de Gemeentestraat 26, op 15 januari 1874 naar de Statiestraat 5,
op 30 september 1878 naar de Dambruggestraat 46, en op 26 april 1880 naar de Delinstraat n° 4. Op dit laatste
adres waren wel 20 personen gedomicilieerd, ze zullen dus niet rijk geweest zijn. Op 21 maart 1887 overleed
de zus Maria Canneel in Antwerpen. Op 4 juni 1888 overleed Josephus-Gislenus in Borgerhout, 66 jaar oud.
Het oeuvre van J.G. Canneel
Portret van
Pieter Lansens |
Portret van
Franciscus Thomas Corselis
|
Litho van bisschop
Franciscus Boussen |
Titelblad 'Histoire du
Diocèse de Bruges' |
|
I. Als kunstschilder.
• Van hem kennen we het portret uit 1848 van de bekende
auteur en historicus Pieter Lansens.
• Andere werken zijn: 'Portret van Franciscus Thomas Corselis' uit 1850 in de
abdij van Tongerlo en 'Moeder met twee Kinderen' uit 1851.
• In De geschiedenis van Poesele uit 1867 lezen we dat
er boven het hoofdaltaar van de kerk twee schilderijen hingen van de Brugse schilder Joseph Canneel.
II. Als lithograaf zijn er van Josephus-Gislenus Canneel veel werken bekend, b.v.:
• Leopold I van België (1845) in bezit van de Brugse
historicus Jaak Rau.
• Paus Pius IX (1847).
• Bisschop Boussen (1848).
• De wiskundige Simon Stevin (1846)
• De zeilboot van Simon Stevin
III. Op literair vlak
Zijn bekendste uitgave is het bekende boek 'Histoire du Diocèse de Bruges'.
Het is de geschiedenis van alle Brugse bisschoppen, uitgegeven en geïllustreerd door J.G. Canneel in afleveringen
tijdens de jaren 1846-1850, met teksten van priester Ferdinand Vande Putte.
Bronnen
* Burgerlijke stand en bevolking van Brugge en van Antwerpen.
* Rau, Jaak A.; Joseph Canneel, lithograaf en
kunstschilder in het 19de-eeuwse Brugge; Tijdschrift Brugs Ommeland,
december 2000.
* Lanssens, Paul; Geschiedenis van de Lanssens, Lansens, Lanssen, Lansen,
Lamsens 1460-2003; St-Michielslaan 90 Brugge, 2003.